Kręgi szyjne
łac. – vertebrae cervicales
U człowieka występują w liczbie siedmiu i są najmniejszymi kręgami w części przedkrzyżowej kręgosłupa. Na kręgach szyjnych osadzona jest głowa, co sprawia, że ich ustawienie w przestrzeni determinuje jej pozycję. Dlatego, gdy zginamy kręgosłup szyjny – broda zbliża się do mostka, a kiedy prostujemy – potylica przybliża się do karku.
Skrótem, jakim posługujemy się przy zapisie kręgów szyjnych, jest litera C (np. C2, C6).
Spośród siedmiu kręgów szyjnych, cztery z nich (C3-C6) prezentują “typową” budowę, natomiast pozostałe trzy kręgi (C1, C2 i C7) nieco się od nich różnią, przez co nazywane są “nietypowymi” kręgami szyjnymi.
C1, C2, C7
C3, C4, C5, C6
Pierwsze dwa kręgi szyjne (C1 i C2) mają “nietypową” budowę, ponieważ odpowiadają za połączenie głowy z kręgosłupem.
Kręg siódmy (C7), jest “nietypowy” ze względu na swoje położenie, które sprawia, że budową zaczyna on przypominać kręgi piersiowe.
Poprzecznie ustawiony prostokąt zaokrągłony na rogach
Otwory kręgowe są duże i mają kształt trójkąta.
(otwory kręgowe szyjne > lędźwiowe > piersiowe)
Wyrostki kolczyste są krótkie, rozdwojone na końcach i nieznacznie pochylone ku dołowi
Wyrostki stawowe ustawione są pod kątem 45° względem płaszczyzny horyzontalnej
Zbudowane z dwóch listewek (przedniej i tylnej), zakończonych guzkami (przednim i tylnym). Obie listewki łączą się ograniczając otwór wyrostka poprzecznego
1. Trzony
Trzony kręgów szyjnych w widoku od góry mają kształt poprzecznie ustawionego prostokąta zaokrąglonego na rogach.
Patrząc od boku, mają one mniej więcej równą wysokość z przodu i z tyłu, a trzon każdego kolejnego kręgu poczynając od C2 w dół, jest wyższy oraz szerszy (kręg C1 nie posiada trzonu).
W widoku od góry mają kształt prostokąta zaokrąglonego na rogach. Z przodu i z tyłu mają mniej więcej tę samą wysokość.
2. Łuki
Łuki kręgów szyjnych są cienkie i lekko pochylone ku dołowi.
Razem z powierzchnią tylną trzonu obejmują duży i trójkątny otwór kręgowy.
Otwory kręgowe są duże oraz mają trójkątny kształt.
Od łuku każdego kręgu szyjnego (z wyjątkiem C1 i C2) odchodzi siedem wyrostków:
Wyrostek kolczysty (x1)
Wyrostki stawowe (górne x2, dolne x2)
Wyrostki poprzeczne (x2)
3. Wyrostki kolczyste
Wyrostki kolczyste kręgów szyjnych są dość krótkie i nieznacznie pochylone ku dołowi, a ich końce są rozdwojone.
Powyższe nie dotyczy C1 oraz C7, ponieważ:
Kręg szczytowy (C1) nie posiada wyrostka kolczystego. Zamiast niego występuje drobny guzek tylny.
Kręg wystający (C7) posiada wyrostek kolczysty, ale jest on długi i nierozdwojony na końcu.
Wyrostek kolczysty nieobecny. Zamiast niego występuje drobny guzek tylny.
Wyrostki kolczyste są krótkie, rozdwojone na końcach, nieznacznie pochylone ku dołowi.
Wyrostek kolczysty jest długi i nierozdwojony na końcu.
(przypomina bardziej wyrostek kolczysty kręgu piersiowego)
4. Wyrostki stawowe
Wyrostki stawowe kręgów szyjnych ustawione są pod kątem 45° względem płaszczyzny horyzontalnej. Powierzchnie stawowe, które je pokrywają biegną od przodu i góry w kierunku do tyłu i w dół.
Na wyrostkach stawowych górnych powierzchnie stawowe skierowane są do góry i ku tyłowi.
Na wyrostkach stawowych dolnych powierzchnie stawowe skierowane są do dołu i ku przodowi.
Wyrostki stawowe ustawione są pod kątem 45° względem płaszczyzny horyzontalnej
5. Wyrostki poprzeczne
Wyrostki poprzeczne kręgów szyjnych różnią się znacząco od innych, ponieważ zbudowane są z dwóch listewek kostnych (a nie z jednej, jak w przypadku pozostałych kręgów).
Listewka przednia odchodzi od powierzchni bocznej trzonu i zakończona jest guzkiem przednim (stanowi zredukowane żebro szyjne).
Listewka tylna odchodzi od nasady łuku i zakończona jest guzkiem tylnym (stanowi właściwy wyrostek poprzeczny).
Obie listewki biegną bocznie, aż w pewnym momencie łączą się ze sobą za pomocą poprzecznego mostka kostnego, który jest łącznikiem między guzkiem przednim a guzkiem tylnym. Na powierzchni górnej tego mostka leży głęboka bruzda nerwu rdzeniowego (sulcus nervi spinalis), którą biegną gałęzie przednie nerwów rdzeniowych.
Listewki ograniczają również otwór wyrostka poprzecznego (foramen transversarium), przez który od C6 do C1 przebiega tętnica kręgowa, żyły kręgowe oraz splot nerwów współczulnych.
Zbudowane z listewki przedniej i tylnej, które razem ograniczają otwór wyrostka poprzecznego.
6. Nietypowe kręgi szyjne
Pierwsze dwa oraz ostatni kręg szyjny mają nieco odmienną budowę od pozostałych, dlatego zostały omówione osobno.
Kręg szczytowy (C1)
Poznaj szczegółową budowę kręgu szczytowego (C1).
Poznaj budowę kręgu szczytowego (C1)!
Kręg obrotowy (C2)
Poznaj szczegółową budowę kręgu obrotowego (C2).
Poznaj budowę kręgu obrotowego (C2)!
Kręg wystający (C7)
Poznaj szczegółową budowę kręgu wystającego (C7).
Poznaj budowę kręgu wystającego (C7)!
7. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Kręgi szyjne – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/40
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.