Kość ciemieniowa
łac. – os parietale
Kość ciemieniowa to parzysta kość mózgoczaszki, tworząca większą część sklepienia czaszki (calvaria). Jest to kość płaska, kształtu czworokątnego.
Wyróżniamy na niej:
dwie powierzchnie: zewnętrzną oraz wewnętrzną
cztery brzegi: górny (strzałkowy), dolny (łuskowy), przedni (czołowy) i tylny (potyliczny)
cztery kąty: czołowy, klinowy, potyliczny, sutkowy.
• Dołu środkowego czaszki (współtworzy go wraz z kością klinową i skroniową)
• Dołu tylnego czaszki (współtworzy go wraz z kością klinową, skroniową i potyliczną)
• Dołu skroniowego (współtworzy ścianę przyśrodkową)
• Sklepienia czaszki (współtworzy je wraz z kością czołową i potyliczną)
1. Powierzchnia zewnętrzna
łac. – facies externa
Powierzchnia zewnętrzna jest wypukła i gładka.
W jej centralnej części występuje guz ciemieniowy (tuber parietale), w obrębie którego kość jest cieńsza. Poniżej guza biegną dwie prawie równoległe kresy: kresa skroniowa górna (linea temporalis superior) oraz kresa skroniowa dolna (linea temporalis inferior). Są one przedłużeniem kres rozpoczynających się na kości czołowej. Ku tyłowi, silniejsza kresa karkowa dolna przechodzi na kość skroniową.
Poza tym tuż przy brzegu górnym występuje otwór ciemieniowy (foramen parietale).
Guz ciemieniowy (tuber parietale)
Kresa skroniowa górna (linea temporalis superior)
Kresa skroniowa dolna (linea temporalis inferior)
Otwór ciemieniowy (foramen parietale)
Kość ciemieniowa – Powierzchnia zewnętrzna
Twój najlepszy wynik: 0/4
2. Powierzchnia wewnętrzna
łac. – facies interna
Powierzchnia wewnętrzna jest wklęsła oraz skierowana jest w stronę jamy czaszki.
Wyróżniamy tutaj rozgałęziające się drzewkowato bruzdy tętnicze (sulci arteriosi), które wyżłobione są przez gałęzie tętnicy oponowej środkowej. Wzdłuż brzegu górnego biegnie bruzda zatoki strzałkowej górnej (sulcus sinus saggitalis superioris), która jest przedłużeniem bruzdy o tej samej nazwie na powierzchni wewnętrznej łuski kości czołowej. Mniej stała od poprzedniej jest bruzda zatoki esowatej (sulcus sinus sigmoidei), która występuje w okolicy kąta tylno-dolnego kości.
Wzdłuż brzegu górnego biegną również drobne zagłębienia w postaci dołeczków ziarenkowatych (foveolae granulares).
Bruzdy tętnicze (sulci arteriosi)
Bruzda zatoki strzałkowej górnej (sulcus sinus saggitalis superioris)
Dołeczki ziarenkowate (foveolae granulares)
Bruzda zatoki esowatej (sulcus sinus sigmoidei)
Kość ciemieniowa – Powierzchnia wewnętrzna
Twój najlepszy wynik: 0/4
3. Brzegi
W obrębie kości ciemieniowej wyróżniamy cztery brzegi:
Brzeg górny/strzałkowy (margo saggitalis) – jest najdłuższy i służy do połączenia z sąsiednią kością ciemieniową.
Brzeg przedni/czołowy (margo frontalis) – łączy się z brzegiem ciemieniowym kości czołowej
Brzeg dolny/łuskowy (margo squamosus) – który łączy się z kością klinową oraz skroniową i podzielony jest na trzy części.
Brzeg tylny/potyliczny (margo occipitalis) – łączy się z brzegiem węgłowym kości potylicznej
Kość ciemieniowa – Brzegi
Twój najlepszy wynik: 0/8
4. Kąty
W obrębie kości ciemieniowej wyróżniamy również cztery kąty:
Kąt czołowy (angulus frontalis) – przedni, górny. Leży w punkcie zetknięcia się szwu wieńcowego ze strzałkowym (punkt ten nazywamy “bregma”).
Kąt klinowy (angulus sphenoidalis) – przedni, dolny. Wciska się między kość klinową i czołową
Kąt sutkowy (angulus mastoideus) – tylny, dolny. Leży we wcięciu ciemieniowym kości skroniowej.
Kąt potyliczny (angulus occipitalis) – tylny, górny. Leży w punkcie zetknięcia się szwu strzałkowego z węgłowym (punkt ten nazywamy “lambda”).
U noworodka, we wszystkich czterech kątach znajdują się nieskostniałe pozostałości czaszki błoniastej – ciemiączka.
Kość ciemieniowa – Kąty
Twój najlepszy wynik: 0/8
5. Połączenia
Połączenia kości ciemieniowej zostały opisane w poniższej tabelce.
Za pomocą szwu wieńcowego (sutura coronalis)
Za pomocą szwu strzałkowego (sutura saggitalis)
Za pomocą szwu węgłowego (sutura lambdoidea)
Za pomocą szwu ciemieniowo-sutkowego (sutura parietamastaidea) (x2)
Za pomocą szwu łuskowego (sutura squamosa) (x2)
Za pomocą szwu klinowo-ciemieniowego (sutura sphenoparietalis) (x2)
6. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Kość ciemieniowa – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/24
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.