Mięsień prosty brzucha
łac. – musculus rectus abdominis
Mięsień prosty brzucha to położony symetrycznie po obu stronach linii pośrodkowej mięsień, który rozciąga się od środkowych żeber i mostka, aż do spojenia łonowego. Mięsień zwęża się i grubieje w kierunku ku dołowi. Prawie w całości objęty ścięgnistą pochewką utworzoną przez rozcięgna mięśni skośnych i poprzecznego brzucha.
Jego włókna przedzielone są mniej więcej poprzecznie, przez włókniste pasma zwane smugami ścięgnistymi.
Powierzchnie zewnętrzne chrząstek żeber V-VII, wyrostek mieczykowaty mostka
Gałąź górna kości łonowej, spojenie łonowe
Przy ustabilizowanej miednicy: zgina tułów do przodu, obniża żebra (jest mięśniem wydechowym)
Przy ustabilizowanej klatce piersiowej: unosi miednicę
Bierze udział w wytwarzaniu tłoczni brzusznej
Nerwy międzyżebrowe VII-XII
Tętnica nabrzuszna górna, tętnica nabrzuszna dolna
1. Przyczepy
Przyczep początkowy
Mięsień prosty brzucha rozpoczyna się na powierzchniach zewnętrznych chrząstek żeber V-VII, wyrostku mieczykowatym mostka i na więzadłach żebrowo-mostkowych.
Przyczep końcowy
Włókna biegną równolegle ku dołowi i przyczepiają się do gałęzi górnej kości łonowej oraz do powierzchni przedniej spojenia łonowego gdzie krzyżują się z włóknami strony przeciwległej.
Mięsień na swoim przebiegu podzielony jest przez biegnące mniej więcej poprzecznie pasma włókniste (zwane smugami ścięgnistymi) na odcinki potocznie nazywane “kostkami sześciopaka”. Najczęściej możemy spotkać się z trzema lub czterema smugami, natomiast ich ilość i stopień rozwoju są bardzo zmienne.
I smuga ścięgnista znajduje się na poziomie chrząstki VIII żebra,
II smuga ścięgnista występuje na poziomie XI żebra,
III smuga ścięgnista występuje na poziomie pępka,
IV smuga ścięgnista występuje poniżej pępka na wysokości linii łukowatej (jeśli jest obecna).
Smugi ścięgniste są ściśle zrośnięte z blaszką przednią pochewki mięśnia prostego brzucha i z kresą białą, natomiast z blaszką tylną tylko delikatnie.
Poniżej znajdziesz slajder szczegółowo podsumowujący przyczepy!
2. Pochewka
Pochewka mięśnia prostego brzucha to nic innego jak “ścięgnista kieszeń”, w której został on umieszczony. Składa się ona z:
blaszki przedniej (lamina anterior), która w całości pokrywa mięsień od przodu,
blaszki tylnej (lamina posterior), która pokrywa górne 2/3 mięśnia od tyłu.
*Dolna 1/3 powierzchni tylnej mięśnia prostego brzucha to jedyne miejsce gdzie mięsień nie jest pokryty pochewką.
Blaszki utworzone są przez rozcięgna:
mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha,
mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha,
mięśnia poprzecznego brzucha.
Pochewka mięśnia prostego brzucha ma różną budowę na odcinku między wyrostkiem mieczykowatym a pępkiem (górne 2/3), oraz między pępkiem a spojeniem łonowym (dolna 1/3).
Budowa ścian pochewki:
W górnych 2/3 (od wyrostka mieczykowatego do pępka).
Blaszka przednia utworzona jest przez:
rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha,
blaszkę przednią rozcięgna mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha.
Blaszka tylna utworzona jest przez:
blaszkę tylną rozcięgna mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha,
rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha.
W dolnej 1/3 (od pępka do spojenia łonowego).
Blaszka przednia utworzona jest przez:
rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha,
obie blaszki rozcięgna mięśnia skośnego wewnętrznego,
rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha.
Blaszka tylna – nie występuje w dolnej 1/3.
3. Funkcja
Mięsień prosty brzucha przy ustabilizowanej miednicy, zgina tułów do przodu i obniża żebra (jest mięśniem wydechowym). Natomiast przy ustabilizowanej klatce piersiowej unosi on miednicę.
+ bierze udział w wytwarzaniu tłoczni brzusznej
Zgina tułów do przodu, obniża żebra (jest mięśniem wydechowym)
Unosi miednicę
4. Unerwienie
Mięsień prosty brzucha unerwiony jest przez nerwy międzyżebrowe VII-XII.
Nerwy międzyżebrowe VII-XII
5. Unaczynienie
Mięsień prosty brzucha unaczyniony jest przez:
tętnicę nabrzuszną górną,
tętnicę nabrzuszną dolną.
Tętnica nabrzuszna górna, tętnica nabrzuszna dolna
6. Rozwiąż quiz
Aby utrwalić wiedzę dotyczącą mięśnia prostego brzucha, rozwiąż quiz znajdujący się poniżej!
Mięsień prosty brzucha – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/15
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.